ชวนดื่ม คอมบูชา (Kombucha)
เครื่องดื่มประโยชน์สุดปังจากจุลินทรีย์
ได้รับความนิยมมาสักพักแล้ว สำหรับ คอมบูชา (Kombucha) เพราะวิธีการเตรียมน่าตื่นเต้น แปลกใหม่ คล้าย ว่าเราจะได้จำลองตัวเองเป็นนักวิทยาศาสตร์กันเลย แถมประโยชน์ของคอมบูชายังโดนใจสายรักสุขภาพเต็ม ๆ Helena ก็เลยไม่ลืมที่จะหยิบเครื่องดื่มแสนมีประโยชน์ตัวนี้มาฝากสาว ๆ ของเรา
คอมบูชา (Kombucha) คืออะไร
คอมบูชา (Kombucha) หรือคอมบูฉะ คือ น้ำชาที่ถูกนำมาหมักจนได้รสเปรี้ยวซ่า อัดแน่นไปด้วยคุณประโยชน์ต่อร่างกาย ประวัติของเค้าก็ไม่ได้มาเล่น ๆ นะ คอมบูชา เป็นน้ำชาหมักที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 2,000 ปี ย้อนกลับไปในสมัยของราชวงศ์ฉิน เค้าว่ากันว่า ‘จิ๋นซี ฮ่องเต้’ เป็นคนแรกที่ทำเครื่องดื่มชนิดนี้ขึ้นมา เพื่อใช้เป็นยาอายุวัฒนะ
สาว ๆ หลายคนอาจจะกำลังสงสัยอยู่ว่า ทำไม ‘คอมบูชา’ ชื่อญี่ปุ่นจ๋าขนาดนี้?
คอมบูชาของเรา ไม่ได้เกี่ยวข้องกับสาหร่ายคอมบุ (Kombu) สาหร่ายที่เอามาทำเป็นซุปของญี่ปุ่นหรอกนะคะ แต่เค้ามีเรื่องเล่าต่อ ๆ กันมาว่า คุณหมอชาวเกาหลีท่านหนึ่ง ได้ถวายคอมบูชาในการรักษาอาการประชวรของจักรพรรดิญี่ปุ่นที่ชื่อว่า Inyoko และเมื่อตรวจสอบชื่อของคุณหมอในพงศาวดารญี่ปุ่น ก็พบชื่อ ‘Komu-ha’ หรือ ‘Kon Mu’ ชาวญี่ปุ่นเลยอาจจะเรียกชาตัวนี้ด้วยชื่อของคุณหมอ จนผิดเพี้ยนกลายมาเป็น คอมบูชา (Kombucha) ก็เป็นได้
ประโยชน์ของคอมบูชา (Kombucha)
ต้องบอกสาว ๆ ก่อนว่า ถ้าเห็นคอมบูชาในห้างสรรพสินค้าที่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์มา อย่าซื้อกลับบ้านเชียว! คอมบูชา จะต้องไม่ผ่านระบบการพาสเจอร์ไรซ์ (Pasteurization) กระบวนการถนอมอาหาร ที่ต้องใช้ความร้อนเพื่อทำลายเชื้อจุลินทรีย์ เพราะว่าประโยชน์ของคอมบูชาก็มาจากจุลินทรีย์เหล่านี้ ถ้าพาสเจอร์ไรซ์มา จุลินทรีย์ก็ตายเรียบ การดื่มคอมบูชาก็จะไร้ความหมายไปเลย เมื่อเข้าใจแล้ว เรามาเจาะประโยชน์ของคอมบูชากัน!
- เติมจุลินทรีย์หรือแบคทีเรียกับยีสต์ที่ดี นั่นคือโพรไบโอติกส์ (Probiotics) ให้ร่างกาย
- คอมบูชาช่วยปรับสมดุลในร่างกาย ทำให้ระบบนิเวศของจุลินทรีย์ในลำไส้เกิดความสมดุล การมีจุลินทรีย์ชนิดดีในลำไส้มาก ยิ่งช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ดีขึ้น
- มีกรดแลคติก (Lactic Acid) ช่วยในการย่อยอาหาร
- มีกรดอะมิโน (Amino Acid) และกรดนิวคลีอิก (Nucleic Acid) ทำให้ คอมบูชา ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ซ่อมแซมเซลล์กับเนื้อเยื่อในร่างกาย
- มีกรดกลูคูโรนิก (Glucuronic Acid) และสาร DSL (D-saccharic acid-1, 4-lactone) ช่วยส่งเสริมให้ตับขับสารพิษ และสารก่อมะเร็งได้
- ลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน เพราะ คอมบูชา มีสารแอนติออกซิแดนท์สูง ซึ่งจะช่วยต้านอนุมูลอิสระ
- คอมบูชาออกฤทธิ์กำจัดแบคทีเรีย มีกรดน้ำส้มหรือกรดอะซิติกเป็นส่วนประกอบหลัก มีคุณสมบัติช่วยกำจัดเชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย ยับยั้งการติดเชื้อแบคทีเรีย รวมถึงเชื้อแคนดิดาซึ่งเป็นยีสต์ชนิดหนึ่งที่เป็นอันตรายต่อคน
- คอมบูชาอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิดที่ช่วยป้องกัน หรือยับยั้งความเสียหายของเซลล์ที่เกิดขึ้นจากอนุมูลอิสระอย่างสารโพลีฟีนอล (Polyphenol)
โทษของคอมบูชา (Kombucha)
ขึ้นชื่อว่าเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ แต่ถ้าเตรียมไม่ถูกวิธี หรือกินอย่างไม่ระมัดระวัง ก็อาจจะส่งผลเสียต่อสุขภาพของเราได้ Helena รวบรวมข้อควรระวัง และโทษของคอมบูชา มาให้สาว ๆ ได้พิจารณาก่อนที่จะเริ่มดื่มคอมบูชากันแล้วค่ะ
- หากดื่มเป็นครั้งแรก ควรเริ่มจากการดื่มในปริมาณน้อย แล้วสังเกตปฏิกิริยาตอบสนองของร่างกายก่อนจะดื่มต่อ
- กระบวนการหมักที่ไม่สะอาด อาจทำให้คอมบูชาของเราปนเปื้อนเชื้อโรค
- เลือกใช้ภาชนะสำหรับการหมักคอมบูชาที่เหมาะสม ไม่ควรใช้ภาชนะเหล็ก หรือเซรามิกเคลือบในการหมักคอมบูชา เพราะอาจทำปฏิกิริยากับกรด และปล่อยสารพิษออกมา แนะนำให้เลือกใช้โหลแก้วจะดีที่สุด ควบคู่ไปกับการใช้ผ้าขาวบางในการปิดฝา แทนฝาสแตนเลส หรือฝาพลาสติก
- การดื่มชาคอมบูชามากเกินไป หรือดื่มคอมบูชาที่มีการผลิตที่ไม่ได้คุณภาพ อาจส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร หรือส่งผลต่อตับได้
- คอมบูชาที่หมักเอง อาจมีรสชาติไม่สม่ำเสมอ ต้องดูแลระยะเวลาการหมักให้เหมาะสม เพราะเวลาหมักที่ไม่พอดีอาจทำให้คอมบูชาเปรี้ยวน้อยไป หรือเปรี้ยวมากเกินไป
- การหมักคอมบูชาที่ไม่ได้ควบคุมคุณภาพให้ดี อาจทำให้มีจุลินทรีย์ที่ไม่ดีต่อร่างกายปนผสมอยู่ในคอมบูชาได้
สูตรหมักคอมบูชา (Kombucha) ที่ใครก็ทำตามได้!
คอมบูชา เป็นชาหมัก อันประกอบด้วยกระบวนการผลิตที่ต้องแบ่ง Batch ส่วนผสมเป็น 2 ส่วนหลัก คือ ส่วนของหัวเชื้อจุลินทรีย์พันธุ์ดี ที่เราเรียกกันว่า ‘SCOBY’ (a Symbiotic Colony of Bacteria and Yeast) และส่วนผสมน้ำชา
ส่วนผสม SCOBY
- ผลไม้เปรี้ยว 3 กิโลกรัม
- น้ำตาล 1 กิโลกรัม
- น้ำไม่เกิน 10 ลิตร
วิธีทำ SCOBY
ผสมทั้งหมดเข้าด้วยกัน นำไปหมักไว้ในที่ร่ม 1–2 เดือน จากนั้นกรองกากออกให้เหลือแต่น้ำ แล้วหมักต่ออีก 3–6 เดือน จะได้วุ้น SCOBY ที่คล้ายก้อนเห็ดลอยอยู่บนผิวน้ำหมัก
ส่วนผสมน้ำชา
- น้ำชา 4 ลิตร กรองเอาใบชาออก จะใช้ชาดำ หรือชาเขียวก็ได้ ใช้ชาที่เบลนด์ผสมอย่างดีแค่ไหนก็ได้ตามใจชอบ
- น้ำตาล 1 กิโลกรัม
วิธีทำน้ำชา
ต้มส่วนผสมทั้ง 2 อย่างเข้าด้วยกัน แล้วพักไว้ให้เย็นตัวลง จากนั้นนำก้อน SCOBY ที่ได้จากส่วนแรกตักมาใส่ในโหลที่เป็นส่วนผสมน้ำชา ไม่ต้องปิดฝาแน่น และอาจใช้ผ้าขาวบางปิดฝาเอาไว้เพื่อกันแสง และฝุ่น นำไปหมักไว้ในที่ร่มอย่างน้อย 7–21 วัน
เจ้า SCOBY จะกินน้ำตาล ผลที่ได้คือ ชาที่มีส่วนผสมของน้ำส้มสายชู วิตามิน B เอนไซม์ จุลินทรีย์ และกรด คอมบูชาของเราจะมีรสหวานอมเปรี้ยว แต่ถ้าใครไม่ชอบเปรี้ยวมาก ก็อย่าหมักทิ้งไว้นาน เพราะน้ำตาลจะถูกกินไปเรื่อย ๆ นั่นเอง พอหมักจนได้ที่แล้ว สาว ๆ ถึงจะเริ่มนำมาดื่มได้ เมื่อใกล้หมดก็เพียงต้มน้ำชาใหม่ แล้วใส่หัวเชื้อกับน้ำชาอีกนิดหน่อยจากโหลเดิม ก็สามารถหมักต่อเพื่อนำไปดื่มได้เรื่อย ๆ
เราขอแนะนำให้สาว ๆ เลือกวัตถุดิบที่ปลอดสารเคมี และออร์แกนิคเข้าไว้ แม้แต่น้ำตาล อันเป็นส่วนหนึ่งในส่วนประกอบสำคัญก็ควรเป็นน้ำตาลออร์แกนิค ไม่ขัดสี
นอกจากนี้ น้ำที่เหมาะสมสำหรับการทำคอมบูชา ควรจะใส สะอาด ปราศจากกลิ่น ไม่มีตะกอน และไม่มีคลอรีน กระซิบว่าน้ำแร่ก็ไม่เลวเลย แถมยังเพิ่มแร่ธาตุให้คอมบูชาของเราไปอีก
Tips: คอมบูชา (Kombucha) ดื่มอย่างไรให้เวิร์ก
เห็นประโยชน์แน่น ๆ แบบนี้ แต่ก็ไม่ได้แปลว่าคอมบูชาจะเหมาะกับทุกเพศทุกวัยไปทั้งหมดนะคะ เรามาดูกันว่าคอมบูชา จะเหมาะใครบ้าง และ Helena ยังแปะทิปส์การดื่มคอมบูชาให้เวิร์กมาฝากสาว ๆ ด้วยแหละ
- ควรทานก่อนหรือ หลังอาหารประมาณ 30 นาที โดยแบ่งทานครั้งละ 100-150 มิลลิลิตร วันละ 2-3 เวลา ช่วงเช้าและบ่าย หรือทาน
- เมื่อรู้สึกมีอาการอ่อนเพลีย ก็หยิบมาดื่มได้เลย คอมบูชาเป็นเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ แต่มีกรดอินทรีย์ วิตามิน และสารต้านอนุมูลอิสระที่เป็นประโยชน์หลายชนิด จึงเป็นเครื่องดื่มที่ให้ความสดชื่นและช่วยฟื้นฟูร่างกาย
- คุณแม่ที่ตั้งครรภ์ สามารถดื่มได้ตามปกติ แต่เด็กที่อายุต่ำกว่า 4 ปี ไม่ควรดื่มคอมบูชา
- คอมบูชาเป็น Keto Friendly สาว ๆ ที่กินคีโตอยู่ก็ทานได้ เพราะเป็นน้ำตาลจากธรรมชาติที่มีปริมาณต่ำ และไม่มีไขมัน
- ระยะเวลาในการดื่มคอมบูชาให้เกิดประโยชน์ จะแตกต่างกันตามสุขภาพของผู้ดื่ม สำหรับคนที่มีปัญหาในเรื่องระบบขับถ่าย หลังดื่มคอมบูชาไม่นาน จะทำให้ระบบขับถ่ายเป็นปกติ สำหรับใครที่ตรวจพบค่าการทำงานของตับเกินค่ามาตรฐาน การดื่มคอมบูชาอย่างสม่ำเสมอ ร่างกายจะค่อย ๆ ลดค่าการทำงานของตับจนใกล้เคียงค่าปกติ ซึ่งอาจใช้เวลาหลายเดือน
Helena อยากฝากเจ้าคอมบูชาไว้เป็นอีกทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับสาว ๆ ที่รักสุขภาพ อาจเลือกเป็นเครื่องดื่มเพิ่มเติมหลังจากรับประทานอาหาร หลังออกกำลังกาย หรือเวลาที่รู้สึกไม่สบายตัวก็ได้ เพื่อให้คอมบูชา ที่เปรียบดั่งวิตามินเสริมจากธรรมชาติ เข้าไปดูแล และฟื้นฟูสมดุลของร่างกาย
ในปัจจุบัน มีงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับคอมบูชาที่มีต่อคนโดยตรงค่อนข้างจำกัด สาว ๆ จึงควรระมัดระวังในการดื่มคอมบูชาเสมอนะคะ
